Thursday, April 30, 2009

ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਕੌਤਕ ਕਰਿਆਵਾਂ ਨਾਲ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਹੈਰਾਨ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਸੀ ਮਾਤਾ ਪੰਜਾਬ ਕੌਰ

ਮੇਲਾ ਮੇਲੀਆਂ ਦਾ ਯਾਰਾ ਬੇਲੀਆਂ, ਸੰਗਤਾਂ ਵੇਹਲੀਆਂ ਦਾ।

ਰੁਪਏ ਧੇਲੀਆਂ ਦਾ, ਸਖੀਆਂ-ਸਹੇਲੀਆਂ ਦਾ।

ਧੁੱਪ-ਧੱਕੇ-ਧੂੜ ਜਿਹੜੇ ਜਰ ਸਕਦੇ,

ਮੇਲਿਆਂ ਦੀ ਸੈਰ ਸੋ ਹੀ ਕਰ ਸਕਦੇ।

ਤੂੜੀ ਤੰਦ ਸਾਂਭ ਹਾੜੀ ਵੇਚ ਵੱਟ ਕੇ,

¦ਬੜਾਂ ਤੇ ਸ਼ਾਹਾਂ ਦਾ ਹਿਸਾਬ ਕੱਟ ਕੇ।

ਕੱਛੇ ਮਾਰ ਵੰਝਲੀ ਅਨੰਦ ਛਾ ਗਿਆ,

ਮਾਰਦਾ ਦਮਾਮੇ ਜੱਟ ਮੇਲੇ ਆ ਗਿਆ।

ਮੇਲੇ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ-ਛੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੋਂ ਧੀਆਂ-ਪੁੱਤਾਂ ਵਾਂਗੂੰ ਪਾਲੀ ਕਣਕ ਦੀ ਫਸਲ ਨੂੰ ਕਿਸਾਨ ਜੱਟ ਸਾਂਭ ਕੇ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਸਮੇਤ ਟਰੈਕਟਰਾਂ-ਟਰਾਲੀਆਂ, ਮੋਟਰ ਗੱਡੀਆਂ, ਕਾਰਾਂ, ਮੋਟਰਸਾਈਕਲਾਂ-ਸਕੂਟਰਾਂ, ਟਰੱਕਾਂ-ਫੋਰਵੀਲ੍ਹਰਾਂ ਤੇ ਹੋਰ ਵ¤ਖ-ਵੱਖ ਸਾਧਨਾਂ 'ਤੇ ਮਾਤਾ ਜੀ ਦੇ ਮੇਲੇ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਦੇ ਹਨ। ਦੂਰ-ਦਰਾਡਿਆਂ ਤੋਂ ਅਤੇ ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਹਰ ਧਰਮਾਂ ਦੇ ਲੋਕ ਮਾਤਾ ਪੰਜਾਬ ਕੌਰ ਦੇ ਮੇਲੇ ਦਾ ਅਨੰਦ ਮਾਨਣ ਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਲੱਡੂ-ਜਲੇਬੀਆਂ, ਪਕੌੜਿਆਂ, ਗੋਲ ਗੱਪਿਆਂ ਤੇ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਖਾ ਕੇ ਮਨ ਪਰਚਾਉਂਦੇ ਹਨ। �"ਰਤਾਂ ਚੂੜੀਆਂ ਚੜ੍ਹਾ ਕੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਖਿਡਾਉਣੇ ਤੇ ਬਰਤਨ ਖਰੀਦਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਪੰਘੂੜੇ ਝੂਟ ਕੇ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਢੰਡੋਵਾਲ ਤੇ ਨੰਗਲ ਅੰਬੀਆਂ ਦੀਆਂ ਦੀਵਾਨ ਕਮੇਟੀਆਂ ਵਲੋਂ ਦੀਵਾਨ ਤੇ ¦ਗਰ ਲਗਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਸ਼ਰਧਾਲੂ-ਸੰਗਤਾਂ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ ਸੂਹਾ ਲਾਲ ਨਿਸ਼ਾਨ ਚੜ੍ਹਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਦੇ ਸੁਖਾਂ ਸੁਖਦੀਆਂ ਹਨ ਤੇ ਕਈ ਸੁਖਾਂ ਮੁਰਾਦਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਹੋਣ 'ਤੇ ਖੁਸ਼ੀ ਦੇ ਕੜਾਹ ਪ੍ਰਸ਼ਾਦ ਦੀਆਂ ਦੇਗਾੰ ਕਰਵਾ ਕੇ ਵਰਤਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਸੀ ਮੇਲੇ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ, ਤੇ ਹੁਣ ਪੜ੍ਹੋ ਸੰਖੇਪ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮਾਤਾ ਪੰਜਾਬ ਕੌਰ ਜੀ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ।

ਗੁਰਗੱਦੀਨਾਵਾਂ-ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਧਰਤੀ ਗੁਰੂਆਂ-ਪੀਰਾਂ, ਦੇਵੀ-ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੀ ਧਰਤੀ ਹੈ ਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਮੇਲੇ ਕਰਵਾਉਂਦੇ ਹਨ ਤੇ ਆਪਣਾ ਸੱਭਿਆਚਾਰ-ਵਿਰਸਾ ਕਾਇਮ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਏਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ ਸ਼ਾਹਕੋਟ ਤੋਂ ਚੜ੍ਹਦੇ ਪਾਸੇ ਵੱਲ ਦੋ ਕੁ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਵਸਿਆ ਪਿੰਡ ਨੰਗਲ ਅੰਬੀਆਂ ਹੈ। ਇਸ ਪਿੰਡ ਦੇ ਉਪਰ ਦੀ ਘੁੰਮ ਕੇ ਸੱਜੇ ਪਾਸੇ ਨੂੰ ਇਕ ਡੇਰਾ ਮਾਤਾ ਪੰਜਾਬ ਕੌਰ ਜੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸੁੰਦਰ ਕਮਰੇ ਹਨ। ਇਕ ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ਬੀੜ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਹੈ, ਨਾਲ ਦੇ ਹੀ ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ ਪੀਂਘ ਝੂਟ ਰਹੀ ਮਾਤਾ ਜੀ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਹੈ, ਨਾਲ ਹੀ ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ ਸਿਰ 'ਤੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਘੜਾ ਚੁੱਕੀ ਖੜ੍ਹੀ ਮਾਤਾ ਜੀ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਹੈ। ਸਾਹਮਣੇ ਉਪਰ ਹੀ ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਜੀ ਦੀ ਤੇ ਸਾਹਿਬ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਰਾਮ ਰਾਏ ਜੀ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੈ, ਨਾਲ ਹੀ ਸੱਜੇ ਪਾਸੇ ਕਾਫੀ ਉ¤ਚਾ-¦ਬਾ ਲਾਲ ਰੰਗ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਸਾਹਿਬ ਹੈ। ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਤੋਂ ਪਿਛਾਂਹ ਮੁੜਦਿਆਂ ਤੇ ਪਿੰਡੋਂ ਆਉਂਦਿਆਂ ਇਕ ਬਾਉਲੀ ਸਾਹਿਬ ਜਿਥੇ ਕਿ ਬੀਬੀਆਂ-ਭੈਣਾਂ ਪੈਂਚਵੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਤੇ ਹਰ ਮਹੀਨੇ ਮੇਲਾ ਪੈਂਚਵੀ ਲਗਦਾ ਹੈ। ਮੌਜੂਦਾ ਗੱਦੀ ਨਸ਼ੀਨ ਸੇਵਾਦਾਰ ਬਾਬਾ ਚੇਤਨਾ ਦਾਸ ਜੀ ਮਹੰਤ ਦੇ ਦੱਸਣ ਮੁਤਾਬਕ ਇਹ ਉਦਾਸੀ ਗੱਦੀ ਸੰਪਰਦਾਏ (ਵੱਡਾ ਖਾੜਾ) ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦਰ ਦੇਵ (ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਜੀ), ਤੋਂ ਚੱਲਦੀ ਹੈ। ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਜੀ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਚਾਰ ਚੇਲੇ ਹੋਏ-ਪੱਛਮ, ਪੰਗਤ, ਬਾਲੂ ਤੇ ਹਸਨਾ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਹੰਤ ਗੁਰਦਿਆਲ ਦਾਸ ਜੀ, ਮਹੰਤ ਬ੍ਰਹਮ ਸਰੂਪ ਜੀ, ਮਹੰਤ ਮਸਤ ਰਾਮ ਜੀ, ਮਹੰਤ ਪਿਆਰਾ ਰਾਮ ਜੀ, ਮਹੰਤ ਬੁੱਧ ਦਾਸ ਜੀ, ਮਹੰਤ ਦੌਲਤ ਰਾਮ ਜੀ, ਮਹੰਤ ਸੰਤ ਰਾਮ ਜੀ ਤੇ ਹੁਣ ਮੌਜੂਦਾ ਗੱਦੀ ਨਸ਼ੀਨ ਦੇ ਸੇਵਾਦਾਰ ਹਨ ਮਹੰਤ ਬਾਬਾ ਚੇਤਨ ਦਾਸ ਜੀ। ਇਹ ਸੀ ਡੇਰੇ ਦੀ ਗੁਰ ਗੱਦੀ ਤੇ ਹੁਣ ਮਾਤਾ ਪੰਜਾਬ ਕੌਰ ਜੀ ਬਾਰੇ ਇਤਿਹਾਸ।

ਮਾਤਾ ਪੰਜਾਬ ਕੌਰ ਜੀ ਦਾ ਪਿਛੋਕੜ- ਮਹੰਤ ਚੇਤਨ ਦਾਸ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਪਿੰਡ ਨੰਗਲ ਅੰਬੀਆਂ ਮਾਤਾ ਪੰਜਾਬ ਕੌਰ ਜੀ ਦਾ ਜੱਦੀ ਪਿੰਡ ਹੈ ਤੇ ਮਾਤਾ ਦਾ ਨਾਂ ਦੇਵਕੀ ਸੀ। ਮਾਤਾ ਜੀ ਦਾ ਵਿਆਹ ਦੇਹਰਾਦੂਨ ਦੇ ਨੇੜੇ ਖਰੜ ਮਹੱਲੇ ਤੋਂ ਸਾਹਿਬ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਰਾਮ ਰਾਏ ਨਾਲ ਹੋਇਆ। ਮਾਤਾ ਜੀ ਇਸ ਡੇਰੇ ਦੀ ਬਾਉਲੀ ਸਾਹਿਬ ਵਾਲੇ ਖੂਹ ਤੋਂ ਪਾਣੀ ਭਰਨ ਕੁੜੀਆਂ ਨਾਲ ਆਉਂਦੇ ਸਨ। ਚਾਰ-ਪੰਜ ਘੜੇ ਸਿਰ 'ਤੇ ਇਕੱਠੇ ਰੱਖ ਕੇ ਹੱਥ ਛੱਡ ਕੇ ਤੁਰਦੇ ਸਨ ਤੇ ਦੂਸਰੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਨਾਲੋਂ ਸਿਰ ਨਾਲੋਂ ਦੋ ਗਿੱਠਾਂ ਉ¤ਚੇ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ ਤੇ ਲੋਕ ਇਹ ਕਰਿਸ਼ਮਾ ਦੇਖ ਕੇ ਦੰਗ ਰਹਿ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਜਦੋਂ ਸਾਉਣ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਪਿੱਪਲੀ ਪੀਂਘਾਂ ਪਾਉਣ ਲਈ ਇਸ ਡੇਰੇ 'ਤੇ ਇਕੱਠੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਸਨ ਤਾਂ ਕੁੜੀਆਂ ਜਿੱਦਬਾਜ਼ੀ ਨਾਲ ਮਾਤਾ ਜੀ ਨੂੰ ਪੀਂਘ ਝੂਟਣ ਨਾ ਦਿੰਦੀਆਂ, ਤਾਂ ਮਾਤਾ ਜੀ ਕੱਚੇ ਤੰਦ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਵੱਖਰੀ ਪੀਂਘ ਪਾ ਕੇ ਝੂਟਦੇ ਤੇ ਦੂਸਰੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਨਾਲੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪੀਂਘ ਕਾਫੀ ਉ¤ਚਾਈ 'ਤੇ ਜਾਂਦੀ। ਕੁੜੀਆਂ ਇਹ ਦੇਖ ਕੇ ਦੰਗ ਰਹਿ ਜਾਂਦੀਆਂ ਸਨ। ਮਾਤਾ ਜੀ ਦੀਆਂ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਕੌਤਕ ਕਰਾਮਾਤਾਂ ਦੇਖ ਕੇ ਮਾਤਾ ਪੰਜਾਬ ਕੌਰ ਜੀ ਨੂੰ ਲੋਕ ਰੂਹਾਨੀਅਤ ਸ਼ਕਤੀ ਮੰਨਣ ਲੱਗ ਪਏ।

ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਮਾਤਾ ਜੀ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਮੇਲਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਦੀਆਂ �"ਰਤਾਂ ਬਾਉਲੀ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਹਰ ਧਰਮਾਂ ਦੇ ਲੋਕ ਸੁੱਖਾਂ ਸੁਖਦੇ ਹਨ ਤੇ ਮੁਰਾਦਾਂ ਮੰਗਦੇ ਹਨ। ਸੁੱਖਾਂ-ਮੁਰਾਦਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਹੋਣ 'ਤੇ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਅਖੰਡ ਪਾਠ ਕਰਵਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਗੁਰੂ ਕੇ ¦ਗਰ ਅਤੁੱਟ ਵਰਤਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਸੂਹੇ ਲਾਲ ਰੰਗ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਸਾਹਿਬ ਚੜ੍ਹਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਹੁਣ ਇਕ ਦਾਨੀ ਸੱਜਣ ਕਮਲਜੀਤ ਸਿੰਘ ਪੁੱਤਰ ਮਹਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਇੰਗਲੈਂਡ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਪੁਰਾਣੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਵਿਰਸੇ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਰੱਖਦਿਆਂ ਤੇ ਯਾਦ ਤਾਜ਼ਾ ਕਰਦਿਆਂ ਇੱਕ ਪਾਣੀ ਦਾ 'ਟਿੰਡਾਂ ਵਾਲਾ ਖੂਹ' ਬਣਾਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਖੂਹ 'ਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਰਕੇ ਬਲਦਾਂ ਦੀਆਂ ਖੇਡਾਂ-ਦੌੜਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਹੋਣਗੇ।

ਪੇਸਕਸ਼-ਕੇਵਲ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਮੱਟੂ, ਪਿੰਡ ਪਰਜੀਆਂ ਕਲਾਂ (ਸ਼ਾਹਕੋਟ)
http://www.S7News.com

No comments:

 
eXTReMe Tracker